Mijn columns op de website van Elsevier Weekblad zijn helaas slechts toegankelijk voor abonnees, maar u kunt natuurlijk ook het weekblad in de winkel kopen.
Ook in 2021 zult u weer worden bestookt door de groene bemoeiallen. Hoe lang u onder de douche mag staan, hoeveel e-mails u per dag mag lezen, welke bierverpakking wel en niet (sixpacks mag niet!) zijn toegestaan. Ze bemoeien zich zelfs met wat u tussen de lakens uitspookt. Mijn éénenvijftigste column.
De afgelopen decennia zijn de prijzen van zonnecellen (en in iets minder mate windmolens) exponentieel gedaald. Het is een gevolg van een fascinerend technologisch (en kapitalistisch) proces, de leercurve, zo betoog ik in mijn vijftigste column.
Windmolens duurzaam? De wieken zijn nauwelijks te hergebruiken en ze zijn gemaakt van aardolie, zo constateer ik in mijn negenenveertigste column.
Nog geen jaar nadat het coronavirus werd gesignaleerd, is er al een vaccin. Het geeft aan dat de mensheid tot veel in staat is, als de neuzen maar dezelfde kant opstaan. In mijn achtenveertigste column analyseer ik waarom die aanpak bij klimaat niet zal lukken.
België was ooit een stralend voorbeeld op het gebied van koolstofvrije stroom, maar is nu op weg de vieze man van Europa te worden. Het geeft aan dat bij groene politici de afkeer van het atoom groter is dan de angst voor opwarming. Mijn zevenenveertigste column.
Delftse vernuftelingen hebben een oud proces afgestoft waarmee ze met behulp van groene waterstof (uit groene stroom) en (atmosferische) CO2 methaan (hoofdbestanddeel van aardgas) willen maken. De onderzoekers zien dit als de toekomst van de energietransitie. Wat de vraag oproept waarom we nu van het aardgas af moeten. Mijn zesenveertigste column.
Het lijkt een briljant idee. De hele Afsluitdijk vol, aan de zonzijde, meer dan dertig kilometer lang, met zonnecellen! Tot je gaat rekenen: het levert minder dan één procent van Borssele (een tamelijk kleine kerencentrale). Mijn vijfenveertigste column.
Dag in, dag uit staat in de kranten dat de Nederlandse landbouw niet duurzaam zou zijn. In mijn vierenveertigste column toon ik aan de hand van cijfers aan dat het niet waar is: land- en tuinbouw sparen juist aantoonbaar de natuur.
De keizerspecht smaakte uitstekend, zei de Mexicaanse vrachtwagenchauffeur, die de laatste op at. Toch is de mens ‘biofiel’ – hij heeft een aangeboren affiniteit met andere levensvormen, zo stelt de Amerikaanse bioloog en natuurbeschermer Edward Wilson . Voor mijn drieënveertigste column, over biodiversiteit, herlas ik zijn boeken.
Bij de 75e verjaardag van Elsevier Weekblad in mijn tweeënveertigste column sta ik stil bij hoe in Nederland vaatjes met uraniumoxide uit Belgisch Congo 75 jaar geleden werden verborgen in de kelders van een scheikundegebouw van de TU Delft.
Wind is ons altijd verkocht als gratis, lief en vriendelijk. In werkelijkheid zaait een windmolen verdeeldheid. Waar er een verrijst, krijgen de buren ruzie, zo betoog ik in mijn eenenveertigste column.
Milieu Centraal, het door de overheid opgezette en gesubsidieerde voorlichtingsbureau over duurzaamheid, raadde tot voor kort in haar groente- en fruitkalender de aankoop van Nederlandse kastomaten in de winter af en adviseerde om in plaats daarvan Spaanse en Marokkaanse tomaten. Het was gebaseerd op een onvolledige en onjuiste invulling van het begrip duurzaamheid, zo betoog ik in mijn veertigste column.
Neemt het aantal bomen in de wereld nu wel of niet toe? De waarheid is dat we het niet precies weten. De satellieten en de VN (FAO) spreken elkaar tegen, constateer ik in mijn negenendertigste column
.
Wie vanwege de angst voor corona dit jaar in eigen land blijft, ziet hoe mooi de Nederlandse steden en dorpen zijn. Maar kunnen al die fraaie, historische pandjes wel behouden blijven in de energietransitie, zo vraag ik me af in mijn achtendertigste column.
Zou het kunnen, een debat over de energietransitie en de opwarming van de aarde, zonder de overdrijvingen van beide kanten? In mijn zevenendertigste column doe ik een poging.
De groene dominees van het journaal die het weer presenteren, vinden dat we onze tegels uit de tuin moeten halen, zo snel mogelijk moeten douchen, aan de warmtepomp moeten en zo min mogelijk vlees moeten eten. Mijn zesendertigste column.
Ik schrijf al meer dan veertig jaar over kernenenergie en heb twee keer eerder (1990 en 2010) de wedergeboorte van het atoom voorspeld. In mijn vijfendertigste column geef ik een aantal argumenten waarom driemaal scheepsrecht is en de renaissance nu vermoedelijk wel gaat lukken.
De afgelopen decennia werd elk bedreigd diertje (de korenwolf, de zeggekorfslak, enzovoorts) ingezet door de milieubeweging om industriële plannen bij de rechter te verhinderen. Nu het slecht gaat met de bruinvis, mede door het heien voor windmolenparken, is de stilte aan groene zijde oorverdovend. Mijn vierendertigste column.
Veel politieke partijen suggereren dat groene politiek automatisch links is maar in wezen willen groene politici de natuur en de temperatuur van 1900 behouden en ook vloeit er geen geld van rijk naar arm, zoals meestal met linkse politiek, maar van arm naar rijk. Mijn drieendertigste column.
De altijd dwarse Deense denker Björn Lomborg schreef weer een nieuw boek. Lees het níet, schreef de New York Times. Waarom roept iemand die keer op keer overtuigend aantoont dat het de goede kant opgaat in de wereld (en de gevolgen van de opwarming worden overdreven) zoveel ergernis op? Mijn tweeendertigste column.
Je moet maar durven als Greenpeace, demonstreren tegen een kunstmestfabriek, wetende dat er door de uitvinding van kunstmest één tot drie miljard mensen van de hongersnood zijn gered. De uitvinding van kunstmest een eeuw geleden droeg natuurlijk wel bij aan de ‘stikstofcrisis’ van nu, met in het kielzog daarvan de moralisering van het landschap: brandnetels en bramenstruiken zijn fout, de harige ratelaar is goed. Mijn eenendertigste column.
Klimaatminister Eric Wiebes liet zich ontvallen dat hij bang is dat ‘we voor aap staan’, als we de klimaatdoelstellingen niet halen. Ergo: het gaat niet om het klimaat maar om de perceptie. Mijn dertigste column.
‘Iedereen’ heeft het opeens over waterstof, zei Eurocommissaris Frans Timmermans bij de presentatie van de EU- waterstofstrategie. Amusant. Vijftien jaar geleden had ook ‘iedereen’ het over waterstof, onder meer president George W. Bush en Arnold Schwarzenegger. Mijn negentwintigste column.
De natuur bijt terug. Zo zagen sommigen de coronapandemie. Als antwoord op de milieuvervuiling, de intensieve veehouderij en andere aantastingen van de natuur. Waarom dat onzin is: mijn achtentwintigste column in het dubbeldikke zomernummer.
De hr-ketel benut bijna alle warmte die in aardgas zit. Dat kan dankzij het natuurkundige principe dat er extra warmte vrijkomt wanneer waterdamp condenseert. Aldus hebben Nederlandse huishoudens sinds 2000 25 procent minder CO2 uitgestoten. Toch moet de hr-ketel in de ban van de groene zeloten. Mijn zevenentwintigste column.
De Rotterdamse wijk Bospolder-Tussendijken had in 1943 de pech dat jonge Amerikaanse piloten in opleiding Schiedam niet konden vinden. Nu heeft de wijk de pech om als een van de eerste wijken in Nederland van het aardgas af te ‘mogen’. Met als gevolg dat het schaarse groen het niet zal trekken. Een betrokkene verzucht: Nederland is eigenlijk te klein voor de energietransitie. Mijn zesentwintigste column.
De dode Zwitsers-Duitse geleerde Paracelsus draait zich om in zijn graf, bij hoe wij in Nederland schrijven over ‘landbouwgif’ dat zou zijn aangetroffen in Drentse natuurgebieden en over pogingen om ‘gifvrije’ landbouw te bedrijven. Mijn vijfentwintigste column.
Het verhaal over de tien plagen die de Egyptenaren troffen, kan ook worden gelezen als illustratie van hoe verwarrend een gebrek aan kennis (bij onze voorouders) kan uitpakken. Wij hebben vandaag de dag te maken met een ander, al even verwarrend probleem: teveel kennis. Mijn vierentwintigste column.
Op het hoogtepunt van de lockdown ten gevolge van het coronavirus, begin april, nam de wereldwijde uitstoot van CO2 met 17 procent af. Op de concentratie van CO2 daarentegen, zoals gemeten op de vulkaan Mauna Loa, had het vrijwel geen invloed. Die daalde niet, die stabiliseerde zelfs niet, die steeg 0,000032 procent minder snel. En nu al lag de economie van veel landen op apegapen. Voor de energietransitie moet de uitstoot van CO2 veel drastischer omlaag, niet gedurende veertig dagen (de duur van een quarantaine) maar vele tientallen jaren. Kan de samenleving dat wel aan? Mijn drieëntwintigste column.
Moderne windmolens vangen veel meer wind dan vroeger en ook bij zonnecellen is de technologische vooruitgang groot. Toch nemen ze de fundamentele gebreken van zon en wind niet weg. Het zijn en blijven onaantrekkelijke energiebronnen, betoog ik in mijn tweeëntwintigste column.
Is biomassa duurzaam vroeg de regering aan het Planbureau voor de Leefomgeving. Tja, zei het PBL. Het zou kunnen, maar misschien ook wel niet. De deconfiture van de expert, en misschien ook wel het begin van de ontmanteling van het absurde begrip ‘duurzaamheid’, zo schrijf ik in mijn eenentwintigste column.
De in 2008 overleden hoogleraar fysische chemie Frits Böttcher zou 30 jaar geleden geld hebben aangenomen van Shell om twijfel te zaaien over klimaat, zo beweerden veel media. Het was geen nieuws en het klopte niet: iedereen twijfelde toen, zelfs de KNMI-top. Mijn twintigste column.
Waarom vragen media in hemelsnaam aan de milieubeweging wat ze van de steun voor KLM vinden? Wie vertegenwoordigen die gesubsidieerde en ongekozen bemoeials dan? Mijn negentiende column.
Alle kranten melden jubelend dat de lucht door #corona zo schoon is en gaan aldus mee in het frame van Milieudefensie cs. In werkelijkheid was de luchtvervuiling al voor de lockdown vrijwel verdwenen. Mijn achttiende column.
Welk land heeft de laagste CO2-uitstoot per persoon? Somalië. Geeft aan dat CO2 en welvaart hand in hand gaan. Dus is een betere vraag: welk rijk land heeft de laagste uitstoot per persoon? En waarom? In mijn zeventiende column ga ik er op in.
Van aardgas afgaan is het domste wat Nederland in deze fase van de energietransitie kan doen, ook al krijgen we ‘inspraak’. Mijn zestiende column.
In de coronamodellen van het RIVM zat een verkeerde aanname, dat patiënten 10 dagen op de IC zouden liggen, en dat had grote gevolgen. Ook computermodellen waarmee het klimaat wordt berekend, zijn zeer gevoelig voor kleine fouten in de aannames. Mijn vijftiende column.
Wanneer we bang zijn voor een herhaling van de Spaanse griep uit 1918 en 1919, met tussen de 20 en 100 miljoen doden, dan komt het risico van klimaatverandering, met (tot nu toe) iets meer dan 1 graad temperatuurstijging, over als klein bier. Mijn veertiende column.
Twintig jaar geleden schatte ik de rol van de mens in de opwarming van de aarde anders in dan tegenwoordig. Ik ben niet van mening veranderd, maar opgeschoven, zo stel ik in mijn dertiende column.
Hoe is het in hemelsnaam mogelijk dat een land dat zo begaan is met klimaat, natuur en milieu als Nederland toch aan de lopende band bomen kapt. Mijn twaalfde column.
Ik zag een pestvogel op de golfbaan en realiseerde me dat organisaties als Diergaarde Blijdorp en mediaprogramma’s als de BBC en Vroege Vogels het onbekommerd genieten van de natuur om zeep hebben geholpen. Mijn elfde column.
De zee stijgt in 2100 met 1 meter zegt de een. Met twee, zegt de ander. Maar de metingen van Rijkswaterstaat geven aan dat de stijging die al een eeuw aan de gang is (ongeveer twee decimeter per eeuw) nog niet versnelt door opwarming. Mijn tiende column.
In haar boek The march of folly beschreef Barbara Tuchman allerlei voorbeelden van ‘dwaasheid’: regeringen die besluiten nemen die tegen hun eigen belangen en die van hun burgers indruisen, van het Paard van Troje tot de Vietnamoorlog. Het is al uit 1984 maar ik las het onlangs pas en moest voortdurend aan de energietransitie denken. Mijn negende column.
Mensen die weinig van klimaatverandering weten, realiseren zich niet dat ook al voor de mens auto begon te rijden klimaatverandering normaal was. Maar ja, dat het klimaat ook vroeger veranderde, impliceert natuurlijk niet, zoals sommige klimaatsceptici suggereren, dat de mens tegenwoordig geen dominante invloed heeft op de opwarming. Mijn achtste column.
De klimaatvluchteling is 25 jaar geleden verzonnen door biologen, actievoerders en de VN (UNEP) om regeringen te dwingen een strenger klimaatbeleid te voeren. Mijn zevende column.
Nederland is het minst duurzaam binnen de EU, zo meldden de kranten onlangs. Het is een fraai voorbeeld van ‘framen’ – hoe u voor het lapje wordt gehouden. Mijn zesde column.
Er zijn vormen van stikstof die gemeen zijn (blauwzuur!) maar de stikstof waar de ‘crisis’ over gaat, maakt grond vruchtbaar. We hebben meer dan de buren maar dat komt omdat onze boeren al sinds de Middeleeuwen voorop lopen. Mijn vijfde column.
In het streven naar fossielvrij zit een benepen, provinciaals element, dat doet denken aan de bordjes die dorpjes niet zo lang geleden bij hun grens plaatsten: welkom in Oldeberkoop, kernwapenvrije gemeente, met zo’n vrolijk zonnetje erbij. Mijn vierde column.
In de manier waarop de mens met de aarde omgaat, is een keerpunt gepasseerd. De ‘ecologische voetafdruk’ – het beslag dat individuen en landen op de aarde leggen – is aan het afnemen. Mijn derde column.
In mijn tweede column van 2020 geef ik aan dat veel van de huidige commotie over opwarming is gebaseerd op een extreem toekomstscenario: RCP8.5 geheten. Het is zeer onwaarschijnlijk dat wat daarin wordt voorspeld ook daadwerkelijk gaat gebeuren maar het is de afgelopen jaren wel de motor van de klimaathysterie geworden.
In mijn eerste column van 2020 blik ik terug op 2019 en constateer drie verheugende ontwikkelingen op het gebied van klimaat en milieu: steenkool is op weg naar de uitgang, het idee dat ‘hernieuwbaar’ (biomassa) automatisch duurzaam is, wankelt en de anti-atoom-sentimenten beginnen te verdampen.
