Klimaat column in EW (2021)

Mijn columns op de website van EW zijn helaas slechts toegankelijk voor abonnees, maar u kunt natuurlijk ook het weekblad in de winkel kopen.

Binnen anderhalf jaar na ontdekking van het coronavirus hadden we al vaccins daartegen. En er is nog zoveel meer goed nieuws: meer bultrugwalvissen en berggorilla’s, de armoede en de honger in de wereld nemen af, de kindersterfte daalt overal ter wereld. We mogen dolblij zijn, dat we hier en nu leven, schrijf ik in mijn vijftigste column.

Het is niet voor het eerst dat weermannen en pooldeskundigen de zeespiegelstijging zwaar aanzetten. Het gebeurde eerder bij de Deltacommissies in 2011 en 1956. En in 1958 voorspelden kranten ook al dat heel Nederland onder water zou verdwijnen. Maar tot nu toe luistert de werkelijkheid niet naar alle sombere computermodellen, schrijf ik in mijn negenveertigste column.

In het nieuwste klimaatrapport sluit het KNMI zelfs een zeespiegelstijging van zeventien meter niet uit. ‘Het einde van het Koninkrijk der Nederlanden’, waarschuwde een KNMI-onderzoeker bij de presentatie. De enige manier waarop het KNMI tot zulke extreme voorspellingen kan komen, is via een scenario bedacht door klimatologen die van de paddo’s hebben gesnoept, schrijf ik in mijn achtenveertigste column.

Kernenergie is veel te duur, zo mopperen de tegenstanders. Het atoom is behoorlijk aan de prijs tegenwoordig, maar ja, dan héb je ook wat. Een energiebron die per vierkante meter ongeveer duizend maal zoveel CO2 bespaart als zon en wind, schrijf ik in mijn zevenenveertigste column.

In de hele wereld lijkt de zeespiegel versneld te stijgen, maar de Noordzee doet niet mee. In het nieuwste klimaatrapport van het KNMI borrelt de ergernis daarover op. In haar projecties voor de toekomstige zeespiegelstijging heeft het KNMI trouwens de metingen van de getijdenstations ongeveer verdubbeld: een wel heel eigenaardige manier van meten, schrijf ik in mijn zesenveertigste column.

Zonnecellen en windmolens worden steeds goedkoper. Een goede zaak, maar ze maken met hun wiebelstroom wel het stroomnet kwetsbaar, en dat piept en kraakt nu al. Dan moeten er ook nog honderdduizenden kilometers extra kabels en leidingen worden aangelegd en duizenden transformatorhuisjes worden geplaatst, schrijf ik in mijn vijfenveertigste column.

Volgens Frans Timmermans zouden er door de opwarming allerlei klimaatvluchtelingen onze kant opkomen, maar het lijkt erop dat onze EU-topman slecht geïnformeerd is. De Afrikanen die naar Europa willen, komen echt niet op ons heerlijke weer af. Bovendien, de mens is in de tropen ontstaan en kan dankzij een unieke hoeveelheid zweetklieren best een paar graden extra hebben, schrijf ik in mijn vierenveertigste column.

Gerenommeerde Nederlandse politici weten niet alleen niets van kernenergie, ze zijn daar trots op. En dat terwijl steeds meer mensen uit progressieve en activistische kring in de gaten krijgen dat je met kernenergie wél snel de CO2-uitstoot van een land kunt verlagen, schrijf ik in mijn drieënveertigste column.

Zelden zullen demonstranten zo’n welwillende behandeling van de media hebben gehad als de klimaatactievoerders van Extinction Rebellion. Niemand heeft het lef om te zeggen dat ze hun cijfers niet op orde hebben en dat het verwende rijkeluiskinderen zijn, schrijf ik in mijn tweeënveertigste column.

Volgens Thomas Malthus zou er hongersnood komen en  Lou de Palingboer voorspelde zelfs het eind van de wereld. Al deze doemdenkers hebben ongelijk gekregen, waarom zouden de huidige klimaathypochonders het dan wél bij het rechte eind hebben, vraag ik me in mijn eenenveertigste column af.

Volgens premier Rutte is het klimaatbeleid van dit kabinet ‘Groen Rechts’, in lijn met het pamflet dat hij daarover in 2008 schreef. Een echte leider van Groen Rechts zou er op wijzen dat de lucht schoner is in kapitalistische landen dan in communistische. Zo iemand zou pal voor kernenergie staan en niet land en zee volplempen met windmolens en zonnecellen, omdat dit meer kapot maakt dan ons lief is, zo schrijf ik in mijn veertigste column.

Er zijn tal van manieren om als burger wat aan je eigen CO2-uitstoot te doen. Stemmen heeft weinig zin, want bijna alle partijen zetten in op windmolens en zonnecellen. Maar minder vliegen, je huis isoleren en tegels uit de tuin wippen kan wel. En anders eten. Nee, niet biologisch, want dat is juist slecht voor de planeet. Maar probeer minder vlees te eten, zo schrijf ik in mijn negenendertigste column.

Het is goed dat Tata Steel zijn meest vervuilende fabrieken gaat sluiten en van plan is te vergroenen. Wel was de aanleiding – de commotie over de extra gevallen van kanker rond het voormalige Hoogovens – zwaar overtrokken, zo schrijf ik in mijn achtendertigste column.

Sigrid Kaag is er trots op dat ze een ‘klimaatdrammer’ en ‘alarmist’ wordt genoemd. In de kwaliteitskranten geen kwaad woord over de haalbaarheid en betaalbaarheid van de plannen om de planeet af te koelen. We trekken moeiteloos vijftien tot dertig miljard uit om een paar honderd boeren uit te kopen. Dit land is in de ban van ecohysterie, zo schrijf ik in mijn zevenendertigste column.

Hoe armer, hoe lager de CO2-uitstoot. Een oplossing voor het klimaatprobleem is dus dat de wereldbevolking probeert om arm te worden, zo schrijf ik in mijn zesendertigste column. Maar de website Our World in Data toont dat Nederland het best kan inzetten op kernenergie om de CO2-uitstoot terug te dringen.

Shell is meer dan een benzinemerk, meer dan een pompstation, meer dan een olieboer. Zo herbergt het bedrijf ’s werelds beste wetenschappers en is aldus een superuniversiteit van het kaliber Cambridge, Oxford en Stanford, schrijf ik in mijn vijfendertigste column.

Er zijn redenen om ongerust te zijn over de opwarming van de aarde. Maar je gaat toch geen handtekening onder een verdrag zetten, terwijl je geen idee hebt of het mogelijk is om de mondiale CO2-uitstoot zo te verlagen dat de temperatuur daarop reageert, schrijf ik in mijn vierendertigste column.

Van het klimaat begrijpen we minder dan het coronavirus, schrijf ik in mijn drieëndertigste column. Nadat COVID-19 zijn kop opstak, kenden we binnen enkele weken de genetische code. Maar bij klimaat is er nog veel dat we niet doorgronden.

Een ietsiepietsie toxiciteit wonderen kan verrichten, schrijf ik in mijn tweeëndertigste column. Dat wist de arts Paracelsus vijfhonderd jaar geleden al. Slechts de dosis bepaalt of iets giftig is of niet.

Ook ik denk dat er meer extreem weer komt als de opwarming van de aarde doorzet. Het is verstandig te streven naar minder mondiale CO2-uitstoot. Maar laten we het koppie erbij houden. Niet elke bliksemschicht is een corrigerende tik van de natuur. Zie mijn eenendertigste column.

Een van de voorrechten van de journalist is dat hij of zij gratis naar sportwedstrijden toe mag. Dat voorrecht viel mij dertien jaar geleden in Peking toe. Ik maakte van de gelegenheid gebruik om bij Greenpeace China langs te gaan en was tot mijn eigen verbazing positief gestemd over de actiegroep – positiever dan over Greenpeace Nederland. Zie mijn dertigste column.

Overal is ‘biologisch’ een aanbeveling (biologisch voedsel, biologische landbouw, biologische bestrijding) maar niet als het over verschillen tussen mensen en groepen gaat. Toch zijn die verschillen er wel degelijk, zo valt vanaf een zomers terras al waar te nemen, aldus mijn achtentwintigste c.q. negenentwintigste column.

Al die milieugroepen van nu, van Greenpeace tot Urgenda, gaan terug tot Jac. P. Thijsse die rond 1900 de eerste milieuactiegroep oprichtte. De onderwijzer illustreert dat het de welvaart is die de natuurbeschermer baart, aldus mijn zevenentwintigste column.

Vroeger ging ‘klimaat’ over de opwarming van de aarde maar zo langzamerhand valt alles er onder: milieu, economie, biodiversiteit, oorlog en vrede. Het is zo complex geworden, dat simpele oplossingen zoals kernenergie over het hoofd worden gezien, schrijf ik in mijn zesentwintigste column.

Jawel, kernreactoren kunnen elektriciteit produceren. Maar ook warm water voor de stadsverwarming, gloeiende hitte voor de chemische industrie, brandstoffen (waterstof!). Zo’n 25 grote en kleine en de Nederlandse energietransitie is klaar. Dat is nog eens een stralende toekomst, schrijf ik in mijn vijfentwintigste column.

Actiegroep Covering Climate Now wil dat media meer aandacht aan de opwarming schenken, geen neutrale woorden gebruiken als ‘klimaatverandering’ maar voor ‘klimaatcrisis’ kiezen. Nog meer? Er wordt al zo gedramd over het klimaat, schrijf ik in mijn vierentwintigste column.

U hoort of leest er bijna nooit over maar het gaat behoorlijk goed met natuur en milieu in Nederland. Lucht- en watervervuiling zijn spectaculair afgenomen, met bijen en de grutto gaat het niet goed maar libellen, krakeenden en lepelaars doen het uitstekend, schrijf ik in mijn drieëntwintigste column.

Nu het einde van het olietijdperk aanstaande lijkt, dringt de vergelijking zich op met ‘eindes’ van eerdere tijdperken. In ‘De gast uit het Rifgebergte’ wijst taalkundige Khalid Mourigh erop dat de ouders van veel Marokkaanse Nederlanders onze kant opkwamen om de deur van het kolentijdperk op slot te doen, schrijf ik in mijn tweeëntwintigste column.

‘Wees niet bang voor atoomenergie’, zo zong Bob Marley in 1980 en noemde die angst een vorm van ‘mentale slavernij’. Vandaag de dag juicht Sabine Roeser, hoogleraar ethiek in Delft, deze angst voor het atoom toe en vindt dat we die niet moeten bestrijden met rationaliteit, feiten en argumenten, zo schrijf ik in mijn eenentwintigste column.

Een windturbine is als een koekoeksjong. Naarmate het jong groeit, krijgt het een grotere bek, wil steeds meer voedsel en duwt de andere vogels uit het nest, zo schrijf ik in mijn twintigste column.

Tegenwoordig kunnen wij zo goed meten dat er een niemandsland bestaat tussen iets en niets. Daar zweeft de huidige luchtverontreiniging, doorgaans een miljoenste van heel weinig. En soms (Tsjernobyl-radioactiviteit in Franse wijn) is de ‘vervuiling’ nog minder, zo schrijf ik in mijn negentiende column.

Zembla wijdde in 2020 diverse uitzendingen aan de gevaren van het storten van granuliet in een natuurplas bij de Maas. Nader onderzoek wees uit dat granuliet niet gevaarlijk is. Het programma heeft pyromane neigingen, schrijf ik in mijn achttiende column. Het risico is vaak miniem, maar het kabaal enorm.

Bij de klimaatbesprekingen in Brussel staan West- en Oost-Europa regelmatig tegenover elkaar. Doorgaans heeft Oost-Europa het gelijk aan zijn zijde: aardgas is behoorlijk ‘groen’ en kernenergie zou moeten mogen meetellen als ‘duurzaam’, schrijf ik in mijn zeventiende column.

Vroeger was Greenpeace een fatsoenlijke club: dankzij hen is dat weerzinwekkende doodknuppelen van zeehondenpups gestopt. Tegenwoordig is het vooral een springplank voor politieke baantjesjagers, net zoals Shell vroeger, schrijf ik in mijn zestiende column.

Van wetenschappers accepteren we nog minder dan van politici dat ze een loopje met de waarheid nemen, maar toch is er een groep wetenschappers die het niet erg vindt om stevig te overdrijven: biologen, ecologen en klimaatwetenschappers, zo schrijf ik in mijn vijftiende column en kom met een mogelijke verklaring.

Er is een groot verschil tussen hoe ‘linkse’ en ‘rechtse’ media over klimaatbeleid berichten en hoe politieke partijen er tegenaan kijken: windmolens zijn ‘links’ en kerncentrales ‘rechts’. Dat is vreemd want het klimaatprobleem is bovenal natuurwetenschappelijk van aard, aldus mijn veertiende column.

In navolging van Greta Thunberg benadrukken o.a. D66-leider Sigrid Kaag en schrijver Tommy Wieringa dat ons huis in brand staat, dat we nu moeten blussen en paniek raadzaam is. Het is een raar advies van mensen die maar half geïnformeerd zijn, aldus mijn dertiende column.

Op last van de EU moeten we pesticiden vaarwel zeggen omdat ze giftig zijn. Kom op zeg, ‘gif’ is chemofobe hippie-quatsch uit de vorige eeuw, schrijf ik in mijn twaalfde column.

Wat is er weer overdreven bij tien jaar Fukushima. Radiofobie, de angst voor straling, is vaak gevaarlijker dan straling zelf. Gelukkig bestaat er een probaat middel tegen stralingsangst, schrijf ik in mijn elfde column. Eet een banaan!

Nederland loopt voorop in geplande windmolens. Maar gegeven het feit dat het klimaatbeleid er niet in slaagt om de CO2-concentratie in de atmosfeer te verminderen, is dat nou niet iets om trots op te zijn. Aldus mijn tiende column.

Bill Gates is een beetje politiek-correct (hij geeft geld weg om de wiskunde minder ‘racistisch’ te maken), maar hij doet zoveel voor de gezondheidszorg in arme landen (vaccins) en nu ook voor de aanpak van het klimaatprobleem dat hij zo langzamerhand in aanmerking komt voor de Nobelvredesprijs. Mijn negende column.

Door alle windmolens en zonnecellen wordt de Nederlandse elektriciteit steeds weersafhankelijker. Netbeheerder TenneT wil dat grootverbruikers in de toekomst af en toe hun machines en fabrieken uitzetten om stroomuitval te voorkomen. Mijn achtste column.

In 1992, toen landen voor het eerst zwoeren om van de fossiele brandstoffen af te stappen, was de wereld voor 86,6 % afhankelijk van steenkool, aardolie en aardgas. Vijfentwintig jaar later, met de hulp van zon, wind, biomassa en waterkracht, was dat 85,1 %. Als het zo doorgaat, zijn we in 3435 van fossiel af. Mijn zevende column.

Er zijn veel jonge, linkse kiezers die voor kernenergie zijn als onmisbaar onderdeel van het klimaatbeleid. Helaas zullen ze rechts moeten stemmen: alle linkse partijen (op het relatief onbekende Volt na) zijn tegen kernenergie, zo stel ik in mijn zesde column.

Een beeld zegt meer dan duizend woorden en een goede grafiek zegt meer dan tien talkshows. In mijn vijfde column wijs ik er op dat sinds corona er dagelijks grafieken in de krant staan en geef mijn favoriete top-drie van grafieken.

De term ‘klimaatbeleid’ is behoorlijk aanmatigend. Het suggereert dat de mens in staat zou zijn om de wereldwijde temperatuur te verlagen. In mijn vierde column ga ik aan de hand van een uitspraak van de onlangs overleden Nederlandse Nobelprijswinnaar Martin Veltman in op het almaar uitdijende ego van de mensheid.

De wereld warmt op, en dat komt tegenwoordig zo goed als zeker door toedoen van de mens. In mijn derde column stel ik de vraag waarom Nederland twee tot drie maal zo snel opwarmt als het mondiale gemiddelde.

Hedendaagse natuurschrijvers staan op de kansel. De natuur is mooi maar de mens is lelijk. Wat een verademing om ‘Pelgrim langs Tinker Creek’ te lezen, waarin Annie Dillard de natuur in haar omgeving (de Amerikaanse staat Virginia) beschreef zonder opgeheven vingertje. Mijn tweede column.

Bent u nog op zoek naar een groen voornemen voor 2021? Stoppen met biologisch voedsel is goed voor natuur, milieu en de biodiversiteit, aldus mijn eerste column in 2021.

 

Zie ook mijn columns van 2020.